Een historische biografie van de Joodse zilversmedenfamilie S.I. Vet & Zn
Arno Bruitsman en Jeanne Douwes
SIBN
De Zaanstreek is befaamd als zijnde de bakermat van talrijke gerenommeerde bedrijven. Tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog behoorde ook firma S.I. Vet & Zn. tot de kring van invloedrijke familiebedrijven. Een gegeven dat thans nog maar bij weinigen bekend is. In 2017 vatten Jeanne Douwes en Arno Bruitsman het plan op de geschiedenis van de Zaanse zilversmeden van Vet opnieuw onder de aandacht te brengen.
Gedurende de eerste helft van de vorige eeuw zijn de zilversmeden S.I. Vet & Zn. uit Zaandam alom gekend als leveranciers van hoge kwaliteit Zaanse zilversmeedkunst.
Het bedrijf creƫert onder meer zilveren schaalmodellen van markante publieke bouwwerken; kerken, molens maar ook winkels, huizen, schepen. De modellen worden onder andere geschonken aan koningin Wilhelmina, tsaar Nicolaas II, het gemeentebestuur van Zaandam, maar ook aan directeuren van Zaanse bedrijven zoals William Pont, Albert Heijn en Honig.
In totaal smeedt firma S.I. Vet & Zn. uit Zaandam 21 zilveren meesterwerken. Jeanne Douwes en Arno Bruitsman weten 17 modellen te traceren en te beschrijven. Het onderzoek naar de meesterwerken levert een schat aan informatie op en schetst tevens een tijdsbeeld van de Zaanstreek. Het is de ruggengraat van de historische familiebiografie (1650-1942) van de Joodse familie Vet.
De indrukwekkende geschiedenis van deze familie biedt de lezer inzicht hoe Joodse families en bedrijven door de eeuwen hun leven hebben moeten - en kunnen - leiden onder de heersende opvattingen in Europa. De lezer wordt meegevoerd in de toenemende welvaart van de familie Vet. Ze leert haar kennen als sociaal betrokken bij de Zaanse gemeenschap. De geschiedenis eindigt hartverscheurend met de abrupte liquidatie van S.I. Vet & Zn. in 1942 als gevolg van de anti-Joodse maatregelen. De familie overleeft de Holocaust niet.
Door het nauwgezet beschrijven van de meesterwerken van de zilversmeden van Vet en het zorgvuldig achterhalen van de achtergronden van de makers is de geschiedenis van de zilversmeden van Vet vastgelegd. Voor eenieder die niet wil vergeten.